Strategische prioriteiten van Epos
Europese horizontale prioriteiten
Epos draagt de Europese prioriteiten digitalisering, duurzaamheid, sociale inclusie en Europees burgerschap hoog in het vaandel, en is ervan overtuigd dat ze bijdragen aan de kwaliteit van het onderwijs en de toekomst van Europa.
Inclusie en diversiteit
Alle acties in het kader van het programma hebben tot doel gelijke kansen en gelijke toegang, inclusie, diversiteit en billijkheid te bevorderen. Bij het ontwikkelen van hun projecten en activiteiten moeten organisaties een inclusieve aanpak hanteren en zo toegankelijk zijn voor een breed scala aan deelnemers.
Ook de nationale agentschappen zijn van cruciaal belang bij de ondersteuning van projecten zodat deze zo inclusief en divers mogelijk zijn. Op basis van de algemene beginselen en mechanismen op Europees niveau, stellen de nationale agentschappen plannen op met betrekking tot inclusie en diversiteit om zo goed mogelijk in te kunnen spelen op de behoeften van kansarme deelnemers en om de organisaties die met deze doelgroepen werken binnen hun nationale kaders te ondersteunen.
Om deze beginselen in de praktijk te brengen, is het kader van inclusiemaatregelen ontwikkeld, en de strategie inzake inclusie en diversiteit die alle programmagebieden bestrijkt. Dat vergemakkelijkt de toegang tot financiering voor een breder scala aan organisaties en laat toe om meer kansarme deelnemers beter te bereiken. De strategie heeft tot doel de belemmeringen weg te nemen waar de verschillende doelgroepen mogelijk mee te kampen hebben bij de toegang tot dit soort mogelijkheden, zowel binnen Europa als daarbuiten.
Over welke mogelijke belemmeringen gaat het concreet? Bv. handicaps, gezondheidsproblemen, belemmeringen gerelateerd aan het onderwijs- en opleidingsstelsel, cultuurverschillen, sociale en/of economische belemmeringen, discriminatie. Deze en andere belemmeringen kunnen, afzonderlijk of in combinatie, de deelname van deze groepen in de weg staan.
Epos heeft het Epos Plan voor inclusie en diversiteit in december 2023 gepubliceerd. Dit plan bestrijkt de hele huidige programmaperiode tot 2027 en omvat een concreet actieplan om de vastgelegde doelstellingen te bereiken.
Zo heeft Epos ook in 2023 inclusie en diversiteit als jaarthema gekozen. In het kader van dit jaarthema heeft de Erasmus+ begunstigde Theater van A tot Z voor Epos het toneelstuk ‘Horizon’ ontwikkeld (cf. infra ‘Sociale Inclusie als jaarthema in 2023’).
Epos is ook een actieve partner in de LTA10 ‘Embrace inclusion’ gecoördineerd door het Kroatisch nationaal agentschap. In het kader van dit partnerschap hebben vijf Vlaamse deelnemers een seminarie in Zagreb bijgewoond rond inclusie en diversiteit in school- en beroepsonderwijs, hoger onderwijs en volwasseneneducatie. Het doel van het project is tools voor begunstigden te ontwikkelen om inclusiever aan de slag te gaan in hun projecten.
Epos is ook lid van het netwerk van Inclusion officers die met de Europese Commissie en het SALTO11 Inclusion samenwerken om het Erasmus+ programma inclusiever te maken door tools en guidelines aan te bieden. Zo is in 2023 de IDEA-tool gepubliceerd die experten tips geeft om inclusie en diversiteit in aanvragen (KA1) te beoordelen: SALTO IDEA Inclusion and Diversity in Erasmus+ Assessments (saltoinclusion.eu)
Ook andere tools, zoals ‘Watch it!’, dat de toegankelijkheid van websites checkt, staan online op de Salto-website.
Intern gaat Epos ook aan de slag om het programma zo inclusief als mogelijk te maken: zo tracht Epos de regels rond inclusiesteun uniform te beheren en een Q&A voor begunstigden te publiceren.
Digitale Transformatie
Om de digitale transformatie te ondersteunen en maatschappelijke uitdagingen zoals AI of desinformatie doeltreffender aan te pakken, heeft Europa onderwijs- en opleidingsstelsels nodig die geschikt zijn voor het digitale tijdperk. Daarin kan het Erasmus+ programma een belangrijke rol spelen door burgers van alle leeftijden te ondersteunen bij het verwerven van de digitale vaardigheden en competenties, nodig om te leven, te leren, te werken, rechten uit te oefenen, geïnformeerd te worden, toegang te krijgen tot onlinediensten, te communiceren, kritisch te consumeren, enz.
De ontwikkeling van een goed presterend digitaal onderwijs – eco systeem is daarbij essentieel. Verder worden acties ondersteund die de ontwikkeling van digitale vaardigheden en competenties moeten verbeteren op alle niveaus van de samenleving en voor iedereen. Net daarom is de Europese hub voor digitaal onderwijs opgericht om de samenwerking op het gebied van digitaal onderwijs op EU-niveau te versterken en bij te dragen tot de uitwisseling van goede praktijken, co-creatie en experimenten.
Het programma moet een grotere doelgroep aanspreken, zowel binnen als buiten de Unie, door meer gebruik te maken van informatie-, communicatie- en technologie-instrumenten en het gecombineerd gebruik van fysieke mobiliteit, virtueel leren en virtuele samenwerking. De digital officer van Epos is actief in de Steering group on digital transformation, opgezet door de Europese Commissie met als doel een strategie voor het Erasmus+ programma op Europees niveau op te zetten. Deze strategie wordt in het najaar 2024 gepubliceerd om nationale agentschappen een kader te bieden waarbinnen ze hun eigen strategieën kunnen ontwikkelen. Ook Epos gaat dit doen met de hulp van het SALTO digitalisering.
Milieu en bestrijding van klimaatverandering
Het milieu en klimaatactie zijn belangrijke prioriteiten voor de EU, nu en voor de toekomst. In de mededeling over de Europese Green Deal is de nieuwe Europese groeistrategie vastgesteld waarin de cruciale rol wordt erkend van scholen, opleidingsinstellingen en universiteiten om met studenten, ouders en de bredere gemeenschap het gesprek aan te gaan over de veranderingen die nodig zijn voor een geslaagde transitie naar klimaatneutraliteit tegen 2050.
Daarnaast wordt benadrukt dat lerenden van alle leeftijden de kans moeten krijgen om via zowel formeel als niet-formeel onderwijs kennis te verwerven over de klimaatnoodtoestand en duurzaamheid, en dat van leren voor de groene transitie een prioriteit moet worden gemaakt in het beleid en de programma’s voor onderwijs en opleiding.
Duurzaamheid moet deel gaan uitmaken van het hele spectrum aan onderwijs en opleiding, met inbegrip van curricula en professionele ontwikkeling voor vormingswerkers, maar ook gebouwen, infrastructuur en activiteiten. Het Erasmus+ programma is een belangrijk instrument om de kennis, vaardigheden en attitudes te vergaren met betrekking tot klimaatverandering en duurzame ontwikkeling te ondersteunen binnen en buiten de Europese Unie. Het programma zal de mogelijkheden voor mobiliteit op groene toekomstgerichte gebieden vergroten, wat de ontwikkeling van competenties zal bevorderen, loopbaanperspectieven zal verbeteren en deelnemers zal betrekken bij gebieden die strategisch zijn voor duurzame groei, met bijzondere aandacht voor plattelands ontwikkeling (duurzame landbouw, beheer van natuurlijke hulpbronnen, bodembescherming, biolandbouw). Bovendien moet Erasmus+, waarin mobiliteit centraal staat, streven naar koolstofneutraliteit door duurzame vervoerswijzen en meer milieubewust gedrag te bevorderen.
Epos blijft de eigen werking CO2-neutraal maken door het CO2- neutral label van CO2Logic te halen. Daarvoor heeft Epos een eigen intern reductieplan opgezet.
Epos heeft een handige visual ontwikkeld om de mobiliteiten stap voor stap zo duurzaam mogelijk uit te voeren: Epos ‘vliegtuig of trein’-visual – Epos Vlaanderen (epos-vlaanderen.be).
In het kader van het partnerschap ‘LTA sustainability’ heeft Epos in december 2023 voor de medewerkers een ‘Climate fresk’12 workshop georganiseerd. Deze workshop was ook een van de eerste activiteiten die het nieuwe SALTO Green aan de Green Contact points heeft aangeboden. Uiteraard neemt ook Epos deel aan dit netwerk en dragen we bij aan de ontwikkeling van tools voor de nationale agentschappen en de begunstigden. Verwacht wordt dat de tools in het najaar 2024 beschikbaar zullen zijn.
De Green contact point van Epos is lid van de Europese Steering group on Green transition and sustainability. De groep heeft samen met SALTO Green, externe experten en de Commissie de Erasmus+ strategie voor duurzaamheid opgezet. Ook deze gaat in het najaar 2024 worden gepubliceerd.
Deelname aan het democratische proces, gemeenschappelijke waarden en maatschappelijke betrokkenheid
Met het Erasmus+ programma wordt de beperkte deelname van de burgers aan democratische processen en hun gebrek aan kennis van de Europese Unie aangepakt.
Er wordt geprobeerd hen te helpen om de problemen te overwinnen die het hen moeilijk maken om actief betrokken te zijn bij en deel te nemen aan hun gemeenschappen en het politieke en maatschappelijke leven van de Unie. Voor de toekomst van de Unie is het van cruciaal belang dat burgers vanaf jonge leeftijd meer inzicht krijgen in de Europese Unie.
Naast formeel onderwijs kan niet-formeel leren de burgers meer inzicht geven in de Europese Unie en het gevoel van betrokkenheid stimuleren.
Het programma ondersteunt actief burgerschap en ethiek binnen levenslang leren en bevordert de ontwikkeling van sociale en interculturele competenties, kritisch denken en mediageletterdheid. De focus ligt op het vergroten van het bewustzijn en inzicht met betrekking tot de context van de Europese Unie, met name wat betreft de gemeenschappelijke EU-waarden, de beginselen van eenheid en diversiteit, en het maatschappelijk, cultureel en historisch erfgoed.
Epos heeft ervoor gekozen om democratische participatie in 2024 als jaarthema te verklaren. Al tijdens de laatste maanden van 2023 is het werk gestart, onder meer door een samenwerking met het Jean Monnet-project van de KULeuven ‘Case4EU’13 op te zetten.
Epos strategische doelstellingen en indicatoren
De strategische doelstellingen zijn gebaseerd op de missie en visie die Epos heeft ontwikkeld voor de realisatie van het programma en de ondersteuning van het Vlaamse beleid.
Bij het opmaken van de doelstellingen is er rekening gehouden met de horizontale prioriteiten en doelstellingen van Erasmus+, de doelstellingen binnen de European Education Area, de Epos-kernwaarden, en het bredere Vlaamse kader waarbinnen Epos opereert.
Elke doelstelling is vertaald in een set indicatoren om de voortgang te meten tijdens de looptijd van het programma en bij te sturen waar nodig.
Het Europese dashboard is ondertussen voldoende stabiel om de indicatoren over verschillende oproepjaren te berekenen en daar eventueel acties aan te koppelen. Bovendien zijn een behoorlijk aantal projecten afgewerkt wat toelaat om de werkelijke aantallen en de gerealiseerde output te verwerken.
Wat volgt is een overzicht van de strategische doelstellingen met de belangrijkste indicator(en) per doelstelling en per oproepjaar. De calls 2022 en 2023 zijn onvolledig indien het gaat over werkelijk uitgevoerde activiteiten. Die projecten lopen immers nog en kunnen dus nog activiteiten, zoals mobiliteiten, uitvoeren.
De Europese Horizontale Prioriteiten krijgen een pertinente plaats in de strategische doelstellingen. Voor een aantal prioriteiten zijn er al good practices beschikbaar, namelijk projecten die zo’n prioriteit succesvol hebben uitgevoerd. Meer informatie hierover staat op de website van Epos en op het Erasmus+ Project Results Platform.
Nieuwkomers
Epos is een vertrekpunt en partner om meer organisaties en individuen te ondersteunen op hun internationaliseringsroute in onderwijs en opleiding. Nieuwkomers zijn nieuwe organisaties of deelnemers die de afgelopen drie jaren niet actief zijn geweest in Erasmus+, d.w.z. geen subsidies hebben ontvangen. Deze data komen uit de goedgekeurde aanvragen.
De data kunnen verder worden gedetailleerd per domein en per soort activiteit.
Mobiliteit verhogen
Epos verhoogt de fysieke, virtuele en gemengde leermobiliteit gericht op competentieontwikkeling. Het betreft enkel internationale fysieke en gemengde mobiliteiten. In de tabel staan de uitgevoerde mobiliteiten. Aangezien de oproepen 2022 en 2023 nog lopende contracten hebben, zijn die aantallen onvolledig.
Evolutie van de uitgevoerde mobiliteiten per domein los van het type activiteit:
Het is nog te vroeg voor besluiten over de leermobiliteit. Prognoses aan de hand van het aantal mobiliteiten opgenomen in de contracten, tonen echter een positief beeld.
Opleiders
Epos zet in op professionalisering in een internationale context van huidige en toekomstige opleiders uit het leerplichtonderwijs, het HED en ADU (inclusief voortgezette beroepsopleidingen).
Concreet gaat het over studenten lerarenopleiding, leerkrachten, begeleiders van groepen, opleiders VDAB, …
Ook deze data kunnen verder worden verfijnd naar domein en soort activiteit.
Zodra de contracten uit 2022 en 2023 afgewerkt zijn, zal het duidelijk worden of er daadwerkelijk meer opleiders deelnemen. De aantallen vermeld in de contracten geven reden tot hoop voor minstens een status quo van deze indicatoren.
Kwaliteitsborging en impact
Epos waakt over de kwaliteit van de projectwerking en de eigen werking.
Op basis van structurele analyses stippelt Epos haar beleid uit. Ze maakt impact, goede praktijken en resultaten zichtbaar en toegankelijk.
De klemtoon bij deze indicatoren ligt op accreditatie omdat geaccrediteerde organisaties een Erasmus+ plan hebben ingediend dat moet aantonen dat internationalisering een structureel onderdeel is van het bredere beleid, en dus ook structureel is ingebouwd in de organisatie bij de uitvoering van haar opdracht.
In het hoger onderwijs gaat het niet over accreditatie: universiteiten en hogescholen moeten aan de hand van een meerjarenplan over internationalisering en Erasmus+ in het bijzonder het European Certificate for Higher Education behalen om te kunnen deelnemen aan Erasmus+. Het systeem van accreditatie is gebaseerd op het ECHE in het hoger onderwijs wat al sinds eerdere programma’s wordt gebruikt.
Om de kwaliteit te bewaken, werkt Europass met een vijf-fasen projectmethode, evalueert workshops en trainingen, volgt de Eposkwaliteitsnormen, heeft een eigen key-performance indicator op basis van de PDCA-methodiek.
Euroguidance werkt met eigen specifieke indicatoren, en houdt een stakeholderbevraging op Vlaams en Europees niveau.
Sociale inclusie
Epos voert een sociaal inclusief beleid, zowel intern als naar alle klanten en belanghebbenden. Via gerichte keuzes en partner schappen integreren we sociale inclusie in alle facetten van onze werking.
Het aantal KA2-aanvragen met de prioriteit sociale inclusie is gestegen, maar niet in verhouding tot het totaal aantal KA2- aanvragen. Toch is in 2023 de focus van een derde van de aanvragen gericht op sociale inclusie.
Het topic komt ook uitgebreid aan bod via de nieuwsbrieven, de sociale media en de website. Bovendien waakt Epos erover dat het aanbod inclusief is voor mensen met een fysieke beperking door samen te werken met relevante externe partners.
Duurzaamheid
Epos zet in op ecologische duurzaamheid in alle facetten van de eigen werking en stimuleert deze houding bij haar klanten en belanghebbenden.
Specifiek voor deze doelstelling is de mogelijkheid tot ‘green travel’. Dat is een extra budget voor wie groen wil reizen. Dat budget is een aanmoediging om groen reizen te overwegen, maar ook een tegemoetkoming omdat groen reizen vaak duurder is in vergelijking met minder duurzame reismethodes. De grotere bewustwording over de impact van reizen in combinatie met het beschikbare budget toont alvast dat groen reizen in de lift zit.
Duurzaamheid is ook een terugkerend onderwerp in de nieuwsbrieven, de sociale media en de website.
Zelf waakt Epos ook over de eigen CO2-afdruk en werkt samen met CO2Logic om de afdruk in kaart te brengen en te laten dalen. De verificatie gebeurt door Vinçotte. Epos haalt het zilveren CO2- Neutral Label wat inhoudt dat Epos de directe (scope 1) en indirecte (scope 2) bedrijfsemissies dekt, en een deel van scope 3, wat over de toeleveringsketen gaat.
Epos compenseert 100% van de eigen CO2-uitstoot.
Digitalisering
Epos zet in op digitalisering in alle facetten van de eigen werking en stimuleert deze houding bij haar klanten en belanghebbenden.
Net als voor de andere Europese Horizontale Prioriteiten zijn er voorbeeldprojecten die tonen hoe digitalisering kan bijdragen tot het realiseren van de doelstellingen.
Levenslang leren
Via internationalisering stimuleert Epos de zin en attitude om te leren bij organisaties en individuen. Zo draagt Epos bij tot democratische participatie en levenslang leren om de educatieve, professionele en persoonlijke ontwikkeling van haar klanten en belanghebbenden te ondersteunen.
Om deze doelstelling in kaart te kunnen brengen, wil Epos de deelnemersverslagen analyseren, en meer bepaald de persoonlijke ontwikkeling die de deelnemers zelf aangeven. Deze data wil Epos vervolgens vergelijken met Europese gemiddelden. De data uit de deelnemersverslagen is op dit ogenblik verre van volledig wat een analyse van de eigen data en een vergelijking op Europees niveau momenteel onmogelijk maakt.