BOS+ Vlaanderen promoot het bos en de natuur als krachtige leeromgeving voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften
BOS+ Vlaanderen vzw is de enige Vlaamse organisatie die zich specifiek inzet voor bosbehoud, beter bos en meer bos in Vlaanderen en de wereld. Met het project ‘Green Learning Environments’ ontwikkelde BOS+ samen met partners uit Slovenië en Groot-Brittannië een toolbox voor leerkrachten en begeleiders. Hiermee kunnen zij maximaal gebruik maken van bos, groen en natuur als krachtige en informele leeromgeving. Dit is vooral waardevol voor leerlingen met speciale onderwijsbehoeften, die snel uit de boot vallen.
“Met onze praktische toolbox beschikken leerkrachten en opvoeders over de juiste middelen om maximaal gebruik te maken van bos, groen en natuur als informele en krachtige leeromgeving.”
Beter leren in een groene leeromgeving
Spelen en leren in het bos en de natuur prikkelt en stimuleert de fantasie, de creativiteit en de ondernemingszin van kinderen. De natuur is ook een uitstekende plek om hun sociale en motorische vaardigheden te ontwikkelen. De positieve invloed van een groene leeromgeving is extra groot bij kinderen met een mentale beperking, leerstoornissen, aandachtsstoornissen (bv. ADHD) en autismespectrumstoornissen. Deze kinderen leren beter in een informele natuurlijke omgeving dan in een klas én dit vergroot tevens hun kansen in de samenleving.
Green Learning Environments
Vanuit deze vaststelling startte BOS+ samen met andere Europese partners het ‘Green Learning Environments’ project op, waarbij er in elk land 3 testscholen deelnamen en minstens 1 ‘groene’ partner die werkt rond natuur en bossen. “Het project begon met een uitgebreide zoektocht naar goede voorbeelden, interviews met experts, veldbezoeken,… Dit resulteerde in een omvangrijk rapport en een doorzoekbare database met praktijkvoorbeelden. Daarna ontwikkelden én testten we een toolbox voor leerkrachten en opvoeders. Zo hebben ze de juiste middelen in handen om maximaal gebruik te maken van bos, groen en natuur als informele en krachtige leeromgeving. Bij de toolbox hoort ook een uitgebreide pedagogische benadering, die achtergrondinformatie bevat over de voordelen van een groene leeromgeving,” vertelt BOS+ coördinator Kristien Ooms.
Een unieke samenwerking tussen groene partners en scholen bouwde gedurende 3 jaar (2016-2019) aan de toolbox en verspreidde de resultaten in de Europese Unie. De projectresultaten worden tot op
vandaag gebruikt door leerkrachten en opvoeders. In België werkt BOS+ samen met de MPIGO Heemschool uit Neder-over-Heembeek en de BuBaO Sint-Gregorius school uit Gentbrugge.
Bouwen aan een duurzame samenleving
Het sociaal-ecologische ‘Green Learning Environments’ project bouwt aan een duurzame samenleving. “We verlagen de drempel en moedigen leerkrachten aan om maximaal gebruik te maken van de voordelen van een groene omgeving. Zo investeren we in de toekomstige generaties en specifiek in de toekomst van kinderen en jongeren met speciale behoeften, die sneller uit de boot vallen,” aldus Kristien Ooms.
De reacties van de betrokken leerkrachten en onderzoekers uit de verschillende landen zijn zeer positief:
“Welk kind of volwassenen kan weerstaan aan de stimuli in de steeds veranderende wereld van het buitenleven? Met zijn bewegende delen, telkens een andere ervaring, het ritselen van voeten door diepe herfstbladeren, het breken van ijs op een bevroren plas, de gekheid van een winderige dag, het gefilterde licht van het bos, de complexiteit van natuurlijke details? Na 20 jaar ervaring kan ik eerlijk zeggen dat we nog nooit een sessie meemaakten die ons niet op een of andere manier begeesterde.” (Jo Sayers, The Mersey Forest, Verenigd Koninkrijk)
“In een natuurlijke omgeving bereiken kinderen ongetwijfeld gemakkelijker de formele leerdoelstellingen, zowel kinderen zonder als kinderen met speciale behoeften. Ze ontwikkelen ook hun sociale relaties, onafhankelijkheid en zelfvertrouwen.”
(Dr. Darja Skribe Dimic, 2017, Faculteit Onderwijs, Universiteit van Ljubljana, Slovenië)
“Interactie met de natuur kan therapeutisch zijn en het algemene emotionele welzijn verbeteren van leerlingen wiens gedrag soms uitdagend is. De praktische taken kunnen de concentratie versterken en zintuiglijke ervaringen opleveren die in het klaslokaal moeilijk nagebootst kunnen worden.”
(Lynne Ledgard en Teri King, Green Lane Community Special School, Verenigd Koninkrijk.)