Vernieuwing in de Basisvoorzieningen voor Jonge Kinderen (KA2)

VBJK staat en gaat voor vernieuwing in de basisvoorzieningen voor jonge kinderen. Vernieuwen betekent voor VBJK voortdurend verder werken aan kwaliteit en ervoor zorgen dat basisvoorzieningen kunnen blijven groeien. Dit doen ze door kinderen, ouders, professionals, beleidsmakers, onderzoekers en partnerorganisaties te verbinden. De basisvoorzieningen waar VBJK zich voor inzet, zijn de opvang van baby’s en peuters, de opvang en vrije tijd van schoolgaande kinderen, kleuteronderwijs en preventieve gezinsondersteuning. Goede basisvoorzieningen zijn plekken waar kinderen en hun gezin zich veilig en geborgen voelen en waar ze samen de wereld kunnen ontdekken. Jonge kinderen (0 tot 12 jaar) en hun gezinnen zijn de doelgroep van VBJK.

Optimaal benutten van ruimte in kinderopvang en kleuteronderwijs

Hoe creëer je pedagogische ruimtes in voorzieningen die het leren en ontwikkelen van kinderen op een holistische manier ondersteunen? Hoe stem je ruimtes zoveel mogelijk af op de verschillende zorgnoden van kinderen en gezinnen? Hoe maak je er prikkelende ruimtes van, die de diversiteit van de kinderen en ouders weerspiegelt? Om deze vragen te beantwoorden, startte VBJK samen met EDUCAS een Erasmus+ project op met als titel ‘Space and Educare: creating child and family friendly learning spaces in ECEC centres’. In dit internationale EDUCAS-project (2018-2021) ontwikkelde VBJK samen met lokale basisvoorzieningen en Europese partnerorganisaties een aanpak en methodieken om de inrichting en het gebruik van ruimte in de kinderopvang en het kleuteronderwijs te optimaliseren.

“Het project was een samenwerking tussen onderzoekscentra en voorschoolse voorzieningen uit België, Litouwen en Italië. ISSA (International Step by Step Association, internationale leergemeenschap die professionals en partners ondersteunt om toegankelijke voorzieningen van hoge kwaliteit te realiseren voor jonge kinderen) was betrokken om het project een breed draagvlak te geven, en VBJK fungeerde als coördinator”, vertelt Nima Sharmahd, pedagoge en onderzoekster bij VBJK. In Vlaanderen werkte VBJK samen met de ECEC-centra Hippo’s Hof in Gent (basisschool en stedelijk initiatief buitenschoolse opvang) en basisschool De Tandem en Kinderopvang Rinkelbel in Sint-Kruis.

Educare-visie breed verspreiden

Het Erasmus+ project ging van start in december 2018. In 2019 voerde VBJK met de partners een literatuuronderzoek uit naar de rol van de ruimte als pedagoog. Daarna werden in de 6 betrokken ECEC-centra focusgesprekken gevoerd met ouders en professionals om een inzicht de krijgen in hoe zij de ruimte invullen en welke relatie ze zien tussen spelen, zorg en leren in de ruimtes. “Deze gesprekken waren het startpunt voor een actieonderzoek met de teams in de verschillende landen naar hoe de ruimte beter kan afgestemd worden op de noden van kinderen en ouders. We organiseerden ook drie internationale trainings over de inrichting en het gebruik van ruimte. In elk land werd ten slotte een adviesgroep opgericht waarmee we bekeken hoe we de bevindingen uit dit project breder konden verspreiden bij beleidsmakers, onderzoekers, organisaties van de sector en ECEC centra”, vertelt Nima Sharmahd.

De bevindingen uit het Erasmus+ project werden gebundeld in de Educas-toolbox ‘Verwondering en schoonheid’. “Hierin vinden professionals methodieken en tools die hen ondersteunen bij het bouwen, ontwerpen, inrichten of herinrichten van gebouwen en ruimtes voor kinderen en hun families, volledig volgens de educare-visie”, verduidelijkt Nima Sharmahd. “Een educare-visie is cruciaal voor de zorg en ontwikkeling van jonge kinderen. Met dit project willen we het belang ervan verder laten doorsijpelen op lokaal, nationaal en internationaal niveau.”